Wat ik online gelezen heb - 21 juni 2024
Ouderwetse blogs hadden vroeger een formatje met de naam 'linkdump'. Het leek me een goed idee om die oude traditie weer in ere te herstellen. Bij deze dus: wat ik online gelezen heb, de afgelopen week. Ik deel deze links ook vaak op de clickholes van para-sociale media (met name Facebook en LinkedIn), dus sorry als je dit al eens voorbij hebt zien komen.
De terugkeer van de voorpagina
Kyle Chayka schreef een mooi artikel in de New Yorker over ‘the revenge of the front page’. Lees het hier:
Wat er interessant aan is: zowel consumenten als producenten van ‘content’…(wat een rotwoord eigenlijk, ‘content’. Vervang het eens door ‘drugs’ of ‘stront’, en kijk eens hoe je je dan voelt over de hele ‘content’-industrie, of ‘content’-distributie. Ben je nog trots als je jezelf ‘content-manager’ of ‘content-producer’ noemt?)
Nou ja: wat er interessant aan is, is dat zowel schrijvers als lezers in de afgelopen jaren vrijwel uitsluitend zijn gaan leunen op enerzijds algoritmische para-sociale media zoals twitter, LinkedIn, Facebook, Insta en TikTok, en anderzijds op vindbaarheid middels SEO.
Maar nu de grote algoritmische para-sociale media steeds meer laten voelen dat hun platforms er in de eerste plaats voor hén zijn, en niet voor de ‘content-gebruiker’ of de ‘content-maker’, zoeken mensen weer naar een alternatief.
En het mooie is: niet alleen zijn die alternatieven er al; die alternatieven GEBRUIK jij waarschijnlijk ook al. Die alternatieven zijn namelijk:
- Een website (met een voorpagina, vandaar de titel)
- Je email (vandaar de nieuwsbrieven-revolutie met Substack en daarna Ghost)
- Je telefoonnummer
Dat laatste noemt Kyle Chayka niet, maar net als een website en een eigen emailadres is ook je telefoonnummer een soort van digitaal vastgoed waar jij eigenaar van bent. Social media en jezelf onderwerpen aan de dictatuur van SEO is dan alsof je bewust een krakkemikkige sociale huurwoning betrekt, en die verwarmt door euro-biljetten te verbranden.
Cory Doctorow over de klimaatcrisis die niet doorging
Ik ben een grote fan van veelschrijver Cory Doctorow. En dus volg ik ook zijn nieuwsbrief/website. En afgelopen week had hij goed nieuws:
DE KLIMAATCRISIS GAAT NIET DOOR!
Nou ja: we zijn er nog niet. Bij lange na niet, zelfs. Maar, om Churchhill te parafraseren: dit is het einde van het begin.
Want: uit zijn oneindig grote netwerk viste hij twee interessante rapporten van het Rocky Mountain Institute. Het eerste rapport is het belangrijkste: daarin staat dat:
Het verspreiden en het gebruik van schone energie staat aan de vooravond van een exponentiële groei
We kunnen die term nog uit de corona-tijd, maar schrik niet: het betekent dat het Nu. Wel. Heel. Erg. Snel. Kan. Gaan.
Het tweede rapport was een kritische analyse over de energie-efficiëntie van fossiele energie. Die blijkt dus echt belabberd laag te zijn: we verspillen zo’n beetje twee-derde van de energie die er nodig is om je auto op bezine te laten rijden. Dat is dúúr, joh!
Zoals Doctorow ook al schrijft: we zijn er bij lange na nog niet. Zelfs als we fossiele energie nu exponentieel afbouwen en schone energie exponentieel opbouwen, dan nog hebben we een fikse ‘klimaatschuld’, van de vele tonnen extra koolstofdioxide die al in de lucht zit. En zelfs als dat begint te lukken, dan nog moeten we keihard knokken om onze gehele economie én onze politiek uit de klauwen van de fossiele bedrijven te grissen.
Maar toch. Het tij keert. En Cory Doctorow is een soort Gandalf de Witte: ‘I come back to you now, at the turn of the tide’. Lees zijn blog hier:
Cory Doctorow
Nuria Oliver over digitale geleerdheid
‘Mijn dochter van 1 jaar oud kan al heel goed met computers omgaan!’
Ik verslikte me bijna in mijn witte wijn. Het was iets van tien jaar geleden, ik was op een verjaardagsfeestje van een oude kameraad, vooral om te vieren dat we langzaam middelbaar en burgerlijk aan het worden waren.
En toen vertelde hij me dit. Dat wilde ik wel eens zien!
Dus hij voerde zijn dreumes op, die inderdaad een iPad in haar mollige knuistjes had. Daar komt het, dacht ik: ze opent een command line interface en installeert er een eigen Linux-distro op. Wat vet!
Ohnee.
Oh…Nee.
De dreumes in kwestie bleek vooral heel goed in swipen. Zo van: links, rechts, geen Paw Patrol, wel Baby Shark. Dat is dus niet ‘goed omgaan met computers’. Dat is: een prachtige, groeiende kindergeest platslaan tot een ‘gebruiker’.
Aan dit voorval moest ik denken toen ik laatst dit essay van de Spaanse computerwetenschapper Nuria Oliver in het Financieel Dagblad las:
Nuria Oliver
Haar kernboodschap: een digitale generatie wordt niet geboren, maar gemaakt. Er is een groot verschil tussen ‘iets consumeren’ en ‘ergens verstand van hebben’. Gebruikers zijn níet zomaar automatisch in staat om bij te dragen aan de maatschappij van de toekomst.
Uiteindelijk roept ze ons allemaal op om méér te zijn dan ‘digitaal geletterd’: de macht van Big Tech strekt zover, dat we eigenlijk allemaal digitaal geleerd moeten zijn. Grijp het eigendom van de digitale productiemiddelen, werkers alle landen: wordt allen computerwetenschapper!
United Airlines meets A Clockwork Orange
Vliegen is nooit leuk.
Laten we eerlijk zijn. Je hoeft er geen klimaatcrisis voor te vrezen: de lange wachtrijen om in te checken, de symbolische veiligheidschecks en de belabberde 'service' maken van vliegen al een traumatische ervaring.
Daarom alle lof voor United Airlines, die er wonderwel in geslaagd om een klein stukje hel op aarde NOG erger te maken. Ik dacht dat het niet kon, maar het kan toch.
Hier is hoe: als je vliegt, staar je de facto eigenlijk alleen maar naar de achterkant van de stoel van de passagier die voor je zit. Vroeger hadden ze daar wel eens TV-schermen, en daar kon je dan Step Up kijken. Of Step Up 2. Of Step Up 3D. Of, verreweg de beste in de reeks: Step Up Miami Heat.
Maar die schermen vraten teveel brandstof, dus veel airlines hebben ze eruit gesloopt. Maar dat staren....is er niet een manier waarop je daar geld mee kan verdienen, hebben ze bij United Airlines gedacht.
En ja hoor! Dat kan: als we nu die TV-schermen terug halen en daar de hele vlucht lang advertenties op laten zien. Enigszins gepersonaliseerd, als we dit nieuwsbericht mogen geloven:
https://www.fastcompany.com/91138450/united-airlines-targeted-ads-seatback-screens-opt-out
Want wat ga je anders doen, die 3,5 uur dat je vast zit in je vliegtuigstoel. Lezen? Een dutje doen? Onzin!
Oh brave new world that hat such people in it! Het doet me denken aan de Ludovico-techniek uit A Clockwork Orange, waar de (onaangename) hoofdpersoon wordt gehersenspoeld: kleine krammetjes houden zijn ogen open, een stalen constructie dwingt hem naar het scherm te blijven kijken, zijn ogen worden automatisch bevochtigd door een oogdruppelaar.
Zo bezien: gemiste kans, United.
Een tip: laat passagiers oogkrammetjes op maat bestellen, die passen bij hun personal lifestyle. En oogdruppels naar keuze: de standaardversie is eentje die stinkt, zodat 'consumenten' een 'prikkel' hebben om voor de duurde opties te gaan.
Waar kan de factuur heen voor dit gratis stukje strategy consulting, United?
Dilan Yesilgöz doet wat ze doet
Dit is alweer een relletje van een week geleden, maar toch: we moeten het even hebben over het taalgebruik van Yeşilgöz.
Ik heb het dan niet over hoe ze glashard kan liegen over ‘nareis op nareis’. Hoewel ik ook dat wel knap vind, ongeveer zoals ik het ergens ook wel knap vind dat Donald Trump op koers lijkt om wéér president van de VS te worden: dat iemand zijn/haar incompetentie zó aggressief kan verbloemen, is toch ook een kunst op zich.
Ik wil het specifiek hebben over haar handige gebruik van de persoonlijke voornaamwoorden ‘je’ en ‘we’, en hoe ze vooral niet ‘ik’ gebruikt.
Want wat was er aan de hand? Vorige week vroeg de NOS of ze niet had kunnen zien aankomen, helemaal als minister van Justitie en Veiligheid, dat Gidi Markuszower als kandidaat-vice-premier niet door de ‘naslag’ van de AIVD zou komen.
Haar antwoord begon met: ‘Aan de tafel heb je het er natuurlijk wel over en als er zorgen zijn, uit je die daar ook. Vervolgens heb je de naslag en…’:
‘Je’, niet ‘ik’. Dit is dezelfde ‘je’ die Ajacieden ook gebruiken als ze weer eens verloren hebben. Het is een ‘je’ waarmee je verantwoordelijkheid afschuift.
Maar wat ik er mal aan vind, is waar die verantwoordelijkheid naartoe geschoven wordt: ‘je’ impliceert dat de verantwoordelijkheid ligt bij degene tot wie Yeşilgöz zich richt, de verslaggever dus.
Als ik dit hoor of lees, voel ik me altijd aangesproken, en denk dan: ‘Wie bedoel je nou met ‘je’? Bedoel je mij? Wat een onzin! Ik was er niet bij, daar aan de formatietafel/in de Arena!’
Nu weet ik ook wel dat je dit doet uit stomme gewoonte. Dat je gewoon in wat taalkundigen noemen een specifiek ‘register’ spreekt: het register van een publiek figuur voor de camera. En dat je heus wel je verantwoordelijkheid wil nemen voor wat je zegt en doet. Maar toch: je komt op mij vooral over alsof je duikt. En dat wil je toch niet?
Welke les trek ik zelf uit deze eerste linkdump?
Ik vraag me af of het een succes wordt. Er zijn bedrijven die groot worden met linkdumpen, zoals The Browser. Of die nieuwsbrief van die ene oud-FD-verslaggever, hoe heet-ie ook alweer...
Als ik zo teruglees, is één advies aan mezelf toch wel: wees strikter in waar je je nieuws en opinie vandaan haalt. De New Yorker, Cory Doctorow, het FD en zelfs Fast Company hálen het natuurlijk bij lange na niet bij de journalistieke integriteit van de NOS.
Goed. Verwacht dus meer hot takes on click bait*. Vanaf nu elke week op vrijdag.
* Dat was ironisch bedoeld, ik hoop dat je het doorhebt. In werkelijkheid heb ik nu de NOS-app en website geblokkeerd met Freedom. Het is geen fake news, maar wel Haagse-Hilversumse-Bubbel-nieuws. Zonde om daar je waardevolle tijd aan te besteden.